Przemiany komunikacji i ich społeczne konsekwencje

Abstrakt

Artykuł przedstawia niektóre aspekty współczesnej, toczonej w naukach społecznych, dyskusji na temat komunikacji. W powszechnym przekonaniu mamy do czynienia z głębokimi przemianami komunikacji nie tylko względem intensywności, tempa i skali komunikacji. Pojawiły się także  nowe formy komunikacji i nowe media. Ich konsekwencje społeczne, o których twierdzi się, że są równie głębokie jak te, które kiedyś spowodowało upowszechnienie się pisma i druku, są jednym z najważniejszych tematów badań nauk społecznych. Rozwój nowych mediów sprawia, że  w  teorii komunikacji następuje odejście od klasycznego rozumienia komunikacji, w którym  oznacza ona relację interpersonalną – porozumiewanie się świadomych podmiotów, osób. Komunikacja bezpośrednia pozostaje jednak niezbywalnym wymiarem ludzkiego życia, a dyscypliny takie jak pedagogika nie mogą zrezygnować z rozumienia jej jako relacji interpersonalnej. Komunikacja jest także coraz ważniejszą areną rywalizacji o władzę i środkiem jej sprawowania. Aby być skutecznym w polityce, trzeba umieć się komunikować zarówno z własnym społeczeństwem, jak i umieć oddziaływać na inne społeczeństwa. Także w stosunkach międzynarodowych komunikacja odgrywa coraz istotniejszą rolę i staje się świadomie stosowanym narzędziem politycznym.

This paper presents some aspects of the contemporary discussion on communication in social sciences. According to the prevailing opinion we experience a profound change in the intensity, pace and scale of communication. Moreover, new forms of communication and new media have emerged. Their social consequences, which – as it is claimed – pare as profound as those which had resulted after the diffusion of writing and print,  are one of the most important research topics in contemporary social sciences. The development of new media is one of the reasons why communication theory often breaks with the classical understanding of communication, which based on interpersonal relationships – the communication of conscious subjects, persons. Yet direct communication remains an indispensable dimension of human life, and disciplines such as pedagogy cannot resign to refer to the understanding of communication as interpersonal relationship. Communication is also an increasingly important arena of power competition  and a tool of exercising it. To be effective in politics one must be able to communicate both with their own society, and be able to interact with other societies. Also in international relations, communication plays an increasingly important role and becomes a political tool consciously used.