Wchodzenie w związki małżeńskie nauczycieli i nauczycielek domowych w Królestwie Polskim w XIX wieku i początkach XX wieku

Słowa kluczowe: nauczyciel domowy, małżeństwo, praca zawodowa, edukacja domowa, Królestwo Polskie

Abstrakt

Cel naukowy: Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia wchodzenia w związki małżeńskie nauczycieli i nauczycielek domowych, podejmujących się obowiązków zawodowych na terenie Królestwa Polskiego w XIX wieku i w początkach XX wieku

Problem i metody badawcze:  W artykule podjęto próbę charakterystyki zjawiska zakładania rodziny przez osoby trudniące się edukacją domową w oparciu o źródła pamiętnikarskie, wspomnieniowe.  Zwrócono uwagę na bariery i przeszkody uniemożliwiające poznanie kandydata na męża lub kandydatki na żonę. Ze względu na charakter źródeł i specyfikę badań posłużono się metodami charakterystycznymi dla nauk historycznych.

Proces wywodu: Wywód składa się z czterech części. W pierwszej przedstawiono  czynniki wpływające na założenie rodziny, w tym bariery i przeszkody uniemożliwiające wstąpienie w związek małżeński. Druga część to charakterystyka zjawisk w edukacji domowej takich jak  flirty, romanse.  W części trzeciej omówione zostały wybory partnera i partnerki życiowej nauczycieli. Ostania część podejmuje problem czy stan cywilny i rodzina nie stanowiły przeszkody w pracy zawodowej osób trudniących się edukacją domową.

Wyniki analizy naukowej: Z reguły to kobiety angażowane w edukacji domowej miały problemy w założeniu rodziny. Praca zajmowała im cały czas, często ten także wolny, dlatego nie miały zbyt wielu okazji na poznanie przyszłego partnera życiowego. Mężczyźni godzili obowiązki rodzinne z obowiązkami zawodowymi.

Wnioski, innowacje, rekomendacje: Problem pozostawania w wolnym stanie czy zawarcie małżeństwa wydaje się ponadczasowy. Ogromy wpływ na decyzję o wstąpieniu w związek małżeński ma opinia publiczna. Niekiedy kobiety jak i mężczyźni działają zgodnie z utartym schematem, że powinnością każdej płci jest założenie rodziny.

Bibliografia

Adamek, P. (1909), Kobieta w życiu zarobkowem. Przyczynek do kwestyi kobiecej. Poznań.

Aleksandra. (1903). Życie za szkłem. Z cyklu „Szare kartki”. Tygodnik Ilustrowany, 1903, 6.

Bartoszewicz, K. (1901). Kwestyonaryusz małżeński. Kraków.

Berensztejn, M. (1935). Akielewicz Mikołaj. W. Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Bobrowski, T. (1974). Pamiętnik mojego życia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Czapska, M. (2000). Europa w rodzinie, wstęp P. Aries, posłowie K. Jeleński. Londyn.

Daszyńska – Golińska, Z. (1925). Kwestia kobieca a małżeństwo. Odczyt wypowiedziany w dniu 4 IV 1924 r. w auli Uniw. Warszaw. z serii Odczytów Urzędowych przez Polskie Towarzystwo Eugeniczne „O małżeństwie”. Warszawa.

Dziennik Praw Królestwa Polskiego (b.r.w.). T. 10. Warszawa.

Orzeszkowa E. (1938). Nad Niemnem. T. 2. Warszawa.

Goździewicz, J. (1904). Kwestya kobieca ze stanowiska społeczno – etycznego. Poznań.

Grabski, W. J. (1971). Blizny dzieciństwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Grodzicka, M. (1999). Wśród polskich pól przed laty. Wspomnienia. Włocławek: Oficyna Wydawnicza Włocławskiego Towarzystwa Naukowego "Lega".

Kraszewski, K. (2000). Silva rerum. Wspomnienia i zapiski dzienne z lat 1830 – 1881. Kronika domowa, opracował i wstępem poprzedził Z. Sudolski. Warszawa.

Ilnicka, M. (1885). Życie w rodzinie. Bluszcz, 2.

Janik, M. (1936), Bieliński Aleksander. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2. Kraków: Polska Akademia Umiejętności

Kuklo, C. (1991). Rodzina w osiemnastowiecznej Warszawie. Białystok: Dział Wydawnictw FUW.

Kurier Warszawski, (1851), 116, 604; 127, 667; 161, 854; 162, 868.

Lewicki, K. (1996). Konrad Prószyński (Kazimierz Promyk). Warszawa: Prószyński i S-ka.

Milewski, J. (1988). Wspomnienie o Mazowszu i mazowieckiej szlachcie. Londyn.

Nasz kwestionariusz panieński (1902). Bluszcz, 40.

O uczoności kobiet. (1868). Kronika Rodzinna, 8.

Orzeszkowa, E. (1873). Kilka słów o kobietach. Lwów : A. J. O. Rogosz.

Pismo Rządu Gubernialnego Lubelskiego z dn. 7 II 1849 r. APL, GWL, sygn. 516.

Pismo Zarządu Naukowego Warszawskiego z dn. 14 VI 1848 r. APL, GWL, sygn. 516.

Prus, B. (1960). Kroniki. T.10. Opracował Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Prus, B. (1961). Kroniki. T.11. Opracował Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Prus, B. (1962). Kroniki. T.12. Opracował Z. Szweykowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Quis. (1873). Bluszcz, 2.

Rodzina (1868). Kronika Rodzinna, 22.

Rogowska K. P.(2000). Pamiętnik warszawskiej pensjonarki. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Sienkiewicz o kobietach. (1897). Bluszcz, 52, 410

Siennicka, M. (1998). Rodzina burżuazji warszawskiej i jej obyczaj. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Smiškova (Antoszka) (1922), Przy kądzieli. Pogadanki dla kobiet o ważnych sprawach. Warszawa: "Księgarnia Polska" Tow. Polskiej Macierzy Szkolnej.

Spóz, I. (1981). Pilecki Ignacy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 26. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łodź: Polska Akademia Umiejętności.

Struve, H. (1867). O emancypacyi kobiet, Kronika Rodzinna, 5.

Struve, H. (1868). Korespondencya. Do Redakcyi „Kroniki Rodzinnej”. Kronika Rodzinna, 11.

Szczepańska – Lange E. (1997). Sikorski Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 37. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Szczęsna (1896). Nieporozumienia. Bluszcz, 43.

Tatarkiewiczowie, W. T. (1979). Wspomnienia. Warszawa: PIW.

Waydel - Dmochowska, J.(1958). Dawna Warszawa. Warszawa: PIW.

Żeromski, S. (1973). Dzienników tom odnaleziony, z autografu do druku przygotował, wstępem i przypisami opatrzył J. Kądziela. Warszawa: Czytelnik.

Żmichowska, N., Baranowska J. (1961). Ścieżki przez życie. Wspomnienia, opracowała M. Romankówna, wstęp napisała Z. Kossak. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Żmichowska, N. (1957). Listy T. 1. W kręgu najbliższych, do druku przygotowała i komentarzem opatrzyła M. Romankówna. Wrocław: Zakł. im. Ossolińskich.

Opublikowane
2019-04-01
Jak cytować
Hajkowska, M. (2019). Wchodzenie w związki małżeńskie nauczycieli i nauczycielek domowych w Królestwie Polskim w XIX wieku i początkach XX wieku. Horyzonty Wychowania, 18(47), 11-22. https://doi.org/10.35765/HW.2019.1847.01
Dział
Artykuły tematyczne