Perception of Oneself as a Teacher from the Perspective of Individuals Retraining for the New Profession
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest określenie i opisanie sposobu postrzegania siebie przez osoby będące w toku przekwalifikowywania się i przygotowywania do wykonywania zawodu nauczyciela.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: W realizowanym projekcie sformułowano problem badawczy: Jak postrzegają siebie w zawodzie nauczyciela słuchacze studiów podyplomowych będących w toku przekwalifikowywania się do jego wykonywania? Dane pozyskano od słuchaczy studiów podyplomowych, którzy napisali eseje nt. Dlaczego wybrałem studia z zakresu kształcenia do zawodu nauczyciela i jakim nauczycielem chciałbym być? Do analizy esejów, które potraktowano jako dane zastane, wykorzystano metodę jakościowej analizy tekstu.
PROCES WYWODU: W pierwszej części artykułu skoncentrowano się na znaczeniu pozytywnego wyobrażenia i myślenia o sobie w motywacji do rozwoju. To bowiem wzmacnia poczucie własnej wartości, przekłada na postawy i wewnątrzsterowność. W części empirycznej, bazując na przyjętej koncepcji Leary’ego, wyodrębniono trzy główne kategorie.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych analiz wynika, że projekt siebie w roli zawodowej nauczyciela badanych lokuje się w sferze deklaratywnej. Wskazane kategorie i opisują- ce je cechy są utrwaleniem znaczących, jak i opozycją do negatywnych doświadczeń zapamiętanych z perspektywy ucznia. Pozytywne postrzeganie siebie przez pryzmat opisywanych cech, doświadczenia pracy w innych zawodach oraz pasje motywują do pozytywnej pracy nad sobą i są warunkiem stawania się nauczycielem.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: We wnioskach końcowych przedstawiono propozycję nowego sposobu rekrutowania i kwalifikowania czasowego do zawodu nauczyciela. Zwrócono uwagę na wzmacnianie motywacji wewnętrznej do pracy nad własnym rozwojem jako warunek konieczny do przygotowania do pracy i stawania się nauczycielem.
Bibliografia
Babbie, E. (2004). Badania społeczne w praktyce (W. Betkiewicz et al., Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Błędowska, M. (2010). Autorytet jako czynnik (de)formujący proces wychowawczy? In J.M. Michalak (Ed.), Etyka i profesjonalizm w zawodzie nauczyciela (pp. 301–313). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (2009). Wprowadzenie i praktyka badań jakościowych (K. Podemski, Trans). In N.K. Denzin & Y.S. Lincoln (Eds.), Metody badań jakościowych (vol. 1, pp. 19–62). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dróżka, W. (1996). Młode pokolenie nauczycieli. Studium autobiografii młodych nauczycieli polskich lat dziewięćdziesiątych (1st ed.). Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Dróżka, W. (2004). Młode pokolenie nauczycieli. Studium autobiografii młodych nauczycieli polskich lat dziewięćdziesiątych (2nd ed.). Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
Dróżka, W. (2008). Generacja wielkiej zmiany. Studium autobiografii średniego pokolenia nauczycieli polskich 2004. Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Dróżka, W., & Madalińska-Michalak, J. (2016). Prospective teachers’ motivations for choosing teaching as a career. Kwartalnik Pedagogiczny, 61(1), 83–101.
Galas, B., & Lewowicki, T. (1991). Osobowość a aspiracje. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Jagielska, K. (2021). Autorytet zawodu nauczyciela w opinii studentów studiów nauczycielskich. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J. Paedagogia-Psychologia, 34(4), 153–170.
Jagiełło, M. (2013). Spotkania, które zmieniają. O spotkaniu jako kategorii pedagogicznej i wydarzeniu wychowującym na drodze życia. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Jussim, L., & Fleming, Ch. (1999). Samospełniająca się przepowiednia a utrzymywanie się stereotypów społecznych: rola interakcji diadycznych i sił społecznych (M. Majchrzak, A. Kacmajor, M. Kacmajor & A. Nowak, Trans.). In N.C. Macrae, Ch. Stangor & M. Hewstone (Eds.), Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie (pp. 133–160). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kabat, M. (2016). Nauczycielska profesja w cywilizacji starożytnej i współczesnej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 13, 159–172.
Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia, metodyka, ewaluacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kwaśnica, R. (2010). Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu. In Z. Kwieciński & B. Śliwerski (Eds.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (vol. 2, pp. 291–323). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kwiecińska, R. (2000). Rozum czy serce? Postawy wobec zawodu nauczycielskiego studentów uczelni pedagogicznej. Wydawnictwo Edukacyjne.
Leary, M. (2000). Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji (A. Kacmajor & M. Kacmajor, Trans.). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Łukasik, J.M. (2021a). Motywy wyboru zawodu nauczyciela przez studentów uczelni artystycznych. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 1, 63–75.
Łukasik, J.M. (2021b). Znaczenie wzoru osobowego nauczyciela w kształtowaniu zawodowym adeptów. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, 34(4), 139–152.
Mądrzycki, T. (2002). Osobowość jako system tworzący i realizujący plany. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego;
Michalak-Dawidziuk, J. (2022). Kształcenie nauczycieli – perspektywa studentów w Polsce i Portugalii. Impuls.
Nęcka, E., Orzechowski, J., & Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ostafińska-Molik, B. (2014). Postrzeganie siebie i własnego zachowania w kontekście zaburzeń adaptacyjnych młodzieży. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Parzęcki, R. (2000). Osobowość nauczyciela w świetle wybranych rozważań teoretycznych i badań empirycznych. Nauki Pedagogiczne, 2, 79–92.
Smołalski, A. (2009). Paradygmaty i historiozofia pedagogiki. Teson, Agencja Poligraficzno-Wydawnicza.
Copyright (c) 2023 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
