Experiencing Passion as an “essentia vitae” of Educational  Biographies of Eminent Musicians From Cracow

Iwona Czaja-Chudyba; Monika Kowalska

doi:10.35765/hw.2023.2263.06

Iwona Czaja-Chudyba Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie http://orcid.org/0000-0003-3653-8390
Monika Kowalska Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie http://orcid.org/0000-0002-3188-6946

DOI: https://doi.org/10.35765/hw.2023.2263.06

Słowa kluczowe: pasja muzyczna, wybitność, mistrzostwo, profesjonalizacja pasji

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest ukazanie funkcji pasji w życiu osobistym profesjonalnym wybitnych krakowskich muzyków.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podjęto problem roli pasji w kształtowaniu się wybitności muzycznej, odpowiedzi na pytanie o zakres jej doświadczania, a także przejawiania się w działaniach osób wybitnych. W badaniach i interpretacjach kierowano się perspektywą jakościową, metodą biograficzną. Technikę wiodącą stanowił skoncentrowany na problemie jakościowy wywiad częściowo ustrukturyzowany przeprowadzony z 10 wybitnymi instrumentalistami.

PROCES WYWODU: Teoretycznych podstaw tego zakresu odczytań doświadczeń biografii edukacyjnych dostarczył model autentycznego powołania J. Weller oraz dualistyczny model pasji A. Bonneville-Roussy, G. Lavigne i R. Valleranda. W interpretacjach uzyskanego materiału badawczego opisano topografię doświadczania przestrzeni pasji.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W artykule scharakteryzowano autonomiczną pasję związaną z mistrzostwem muzycznym, instrumentalną motywację do ćwiczeń, wyróżniono także istotne czynniki decydujące o przeżywaniu pasji, podtrzymaniu lub wypaleniu (upór, ambicję, transfer środowiskowy, konflikt motywów, przeciążenie pracą), a także skonkretyzowano cechy muzycznej pasji osób wybitnych: profesjonalizację, miłość do muzyki, uczciwość, kreatywność, siłę i determinację w dążeniu do celu oraz pokorę wobec wyzwań.

WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Odczytanie sensów i znaczeń, które przypisywali pasji wybitni krakowscy muzycy pozwala przypuszczać, że miała ona charakter autonomiczny, harmonijny i instrumentalny, motywowany dążeniem do mistrzostwa, a trajektorie zawodowych biografii muzyków były przejawem specyficznej „profesjonalizacji pasji”, która stanowiła rdzeń do- świadczeń edukacyjnych, konstytuowała i definiowała ich credo życiowe.

Bibliografia

Bednarz-Łuczewska, P., & Łuczewski, M. (2012). Podejście biograficzne. In D. Jemielniak (Ed.), Badania jakościowe. Vol. 2: Metody i narzędzia (pp. 91–109). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bonneville-Roussy, A., Lavigne, G.L., & Vallerand, R.J. (2011). When passion leads to excellence: The case of musicians. Psychology of Music, 39(1), 123–138.

Bonneville-Roussy, A., & Vallerand, R.J. (2018). Passion at the heart of musicians’ well-being. Psychology of Music, 48, 1–17.

Całek, A. (2011). Jak badać życie wielkich twórców? O biograficznych granicach między psychologią a literaturoznawstwem i ich przekraczaniu. In B. Bartosz, A. Keplinger & M. Straś‑Romanowska (Eds.), Transgresje – innowacje – twórczość (pp. 417–434). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Csikszentmihalyi, M. (1996). Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia. Jak poprawić jakość życia (M. Wajda, Trans.). Studio Emka.

Czerepaniak-Walczak, M. (2015). Pasja jako źródło i jako efekt emancypacji. In M. Dudzikowa & M. Nowak (Eds.), O pasjach cudzych i własnych – profesorowie (pp. 53–68). Wydawnictwo KUL.

Demetrio, D. (2000). Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie (A. Skolimowska, Trans.). “Impuls”.

Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (1990). Reinterpretacja metody biograficznej (N. Nowakowska, Trans.). In J. Włodarek & M. Ziółkowski (Eds.). Metoda biograficzna w socjologii (pp. 55–71). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Duckworth, A. (2016). Upór. Potęga pasji i wytrwałości (P. Cieślak, Trans.). Galaktyka.

Dudzikowa, M., & Nowak, M. (2015). Wprowadzenie. In M. Dudzikowa & M. Nowak (Eds.), O pasjach cudzych i własnych – profesorowie (pp. 7–12). Wydawnictwo KUL.

Gierczyk, M., & Dobosz, D. (2018). Metoda biograficzna i jej zastosowanie w naukach społecznych – analiza przeglądowa. In M. Karkowska (Ed.), Biografie nieoczywiste. Przełom, kryzys, transgresja w perspektywie interdyscyplinarnej (pp. 19–30). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Jazukiewicz, I. (2017). Pasja jako istotny wymiar doświadczania pracy. Studia Paedagogica Ignatiana, 20(2), 85–101. https://doi.org/10.12775/SPI.2017.2.003

Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia – metodyka – ewaluacja. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Kunat, B. (2015). Pasja jako kategoria badawcza – w świetle dualistycznego modelu R.J. Valleranda. Psychologia Wychowawcza, 8, 31–41.

Kvale, S. (2004). InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego (S. Zabielski, Trans.). Trans Humana.

Lalak, D. (2010). Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej. Wydawnictwo „Żak”.

Litawa, A. (2019). O uczeniu się inspirowanym pasją na przykładzie biografii edukacyjnej miłośnika sportu. Edukacja Dorosłych, 81(2), 63–75.

Melosik, Z. (2018). Pasja i tożsamość naukowca. Rocznik Pedagogiczny, 41(1), 9–20. https://doi.org/10.2478/rp-2018-0001

Popek, S.L. (2015). O istocie i mechanizmach pasji. In M. Dudzikowa & M. Nowak (Eds.), O pasjach cudzych i własnych – profesorowie (pp. 15–35). Wydawnictwo KUL.

Renzulli, J. (2002). Expanding the conception of giftedness to include co-cognitive traits and to promote social capital. Phi Delta Kappan, 84(1), 33–58.

Romaniuk, M.W., & Łukasiewicz-Wieleba, J. (2020). Pasja żeglarstwa jako element transferu międzypokoleniowego. Kultura i Edukacja, 1(127), 180–194.

Rubacha, K. (2011). Metodologia badań nad edukacją. Oficyna Wydawnicza Łośgraf.

Rzepa, T. & Leoński, J. (1993). Wstęp. In T. Rzepa & J. Leoński (Eds.), O biografii i metodzie biograficznej (pp. 7–13). Nakom.

Schütz, A. (2006). Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania. In A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki & M. Ziółkowski (Eds.), Współczesne teorie socjologiczne (pp. 867–893). Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Silverman, D. (2007). Interpretacja danych jakościowych: metody analizy rozmowy, tekstu i interpretacji (M. Głowacka-Grajper & J. Ostrowska, Trans.). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Straś-Romanowska, M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością psychologii. In M. Straś-Romanowska (Ed.). Metody jakościowe w psychologii współczesnej. Materiały ogólnopolskiej konferencji na temat „Metodologiczne i aplikacyjne problemy badań jakościowych w psychologii”, Karpacz, 21–24 listopada 1999 roku (pp. 15–32). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Urbaniak-Zając, D. (2017). Narracja a biograficzna perspektywa badawcza. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 4(1), 47–62. https://doi.org/10.18778/2450-4491.04.04

Vallerand, R.J., Sverdlik, A., & Bonneville-Roussy, A. (2022). The role of passion in the arts and humanities: how quality engagement matters. In L. Tay, J.O. Pawelski (Eds.). The Oxford handbook of the positive humanities (pp. 195–209). Oxford University Press.

Weller, J. (2004). The whole musician: Journey to authentic vocation. In O. Musumeci (Ed.), Preparing musicians making new sound world: New musicians, new musics, new processes. Proceedings of the Seminar of the Commission for the Education of the Professional Musician (pp. 245–256). Escola Superior de Música de Catalunya.