Idea uniwersytetu a przedsiębiorczość – tradycyjne i współczesne podejście do kwestii funkcjonowania uniwersytetu na rynku
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie dyskusji pomiędzy tradycyjnymi ujęciami problemu współpracy między światem nauki i rynkiem a propozycją podejścia współczesnego, opartego na teorii interesariuszy.PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem tekstu jest napięcie pomiędzy funkcją uniwersytetu jako instytucji stricte naukowej (autotelicznej w odniesieniu do celów naukowych) a funkcją usługową, rozumianą jako komercjalizacja wiedzy oraz dostosowanie programów nauczania do pozanaukowych wymagań (wymogów rynku pracy, preferencji studentów, potrzeb państwa itp.) Metodą zastosowaną w tekście jest filozoficzna analiza argumentów przedstawianych w dyskusji na powyższy temat.
PROCES WYWODU: Tekst zaczyna się od streszczenia sporu o komercjalizację wiedzy w starożytnej Grecji oraz omówienia implikacji różnych tradycji związanych z instytucją uniwersytetu. Tradycjonalizm jako główne uzasadnienie pojmowania autonomii uniwersytetu jako wartości samej w sobie zostaje poddany krytyce. Wskazana zostaje także niezgodność koncepcji „nauki dla nauki” z Kantowskim imperatywem kategorycznym. Przedstawiona zostaje koncepcja uwzględniania preferencji interesariuszy w kontekście funkcjonowania uniwersytetu.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wnioski z przedstawionej analizy wskazują na możliwość konstruktywnej współpracy między uniwersytetami a rynkiem, opartej na koncepcji uwzględniania dążeń interesariuszy.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Tekst kończy się propozycją zrównoważonego pojmowania uniwersytetu jako instytucji uwzględniającej potrzeby różnych „rynków”, jak i realizującej zadania tworzenia, weryfikacji i popularyzacji wiedzy.
Bibliografia
Ackoff, R. (1968). Toward an idealized University. Management Science, vol. 15, no. 4, B-212 B122.
Arystoteles. (1996). Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska. W: Arystoteles, Dzieła wszystkie. T. 5. Warszawa: PWN.
Arystoteles. (2003). Polityka, przeł. L. Piotrowicz. W: Arystoteles, Dzieła wszystkie. T. 1. Warszawa: PWN.
Banerski, G., Gryzik, A., Matusiak, K.B., Mażewska, M. i Stawasz E. (2009). Przedsiębiorczość akademicka: raport z badania. Warszawa: PARP.
Bobko, A. i Gałkowski, S. (2012). Uniwersytet – tradycja i współczesne wyzwania. W: M. Żardecka‑‑ Nowak i J. Skrzypek‑‑ Faluszczak (red.), Idea uniwersytetu dziś. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Bok, D. (2003). Universities in the marketplace. The commercialization of higher education. Princeton: Princenton University Press.
Chanpirum S. i Sijde van der P. (2014). Understanding the concept of the entrepreneurial university from the perspective of higher education. Higher Education, vol. 68, issue 6, 891-908.
Cywnar, K.M. (2005). Idea uniwersytetu w kulturze europejskiej. Polityka i Społeczeństwo, 2.
Diogenes Laertios. (1984). Żywoty i poglądy słynnych filozofów, przeł. I. Krońska i inni. Warszawa: PWN.
Evan, W.M. i Freeman, R.E. (1999). Teoria nowoczesnej korporacji oparta na koncepcji “udziałowców zewnętrznych”: kapitalizm kantowski. W: G. Chryssides i J. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, przeł. H. Simbierowicz i Z. Wiankowska‑‑ Ładyka. Warszawa: PWN.
Friedman, M. (1999). Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw to przynoszenie zysku. W: G. Chryssides i J. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, przeł. H. Simbierowicz i Z. Wiankowska‑‑ Ładyka. Warszawa: PWN.
Gaweł, A. (2014). Business collaboration with universities as an example of corporate social responsibility – a review of case study collaboration methods. Poznań University of Economics Review, vol. 14, no. 1, 20-30.
Geryk, M. (2014). Rola skutecznej komunikacji z interesariuszami jako narzędzie kształtowania polityki w zakresie społecznej odpowiedzialności uczelni. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 338, 40-51.
Geryk, M. (2012). Społeczna odpowiedzialność uczelni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Guri‑Rosenbit, S. (2006). Wiele idei uniwersytetu i ich różnorodne przejawy, Otwarty Uniwersytet Izraela. Pozyskano z: www.dsw.edu.pl/fileadmin/user_upload/seminaria/Kropiwnicki_Guri_Rosenblit_Wiele_idei_uniwersytetu.doc (dostęp: 06.03.2016).
Jeager, W. (2001). Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. M. Plezia i H. Bednerek. Warszawa: Aletheia.
Kant, I. (2001). Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg. Kęty: Antyk.
Kant, I. (2003). Spór fakultetów, przeł. M. Żelazny. Nowa Wieś: Wyd. Rolewski.
Krimsky, S. (2006). Nauka skorumpowana?, przeł. B. Biały. Warszawa: PIW.
Łuków, P. (2005). Granice zgody. Autonomia zasad i dobro pacjenta. Warszawa: WN Scholar.
Metha, S.R. (2011). The culture of corporate social responsibility (CSR) in the academic framework: some literary implications. Contemporary Issues in Education Reaserch, vol. 4, no. 10.
Piecuch, T. (2013). Przedsiębiorczość. Podstawy teoretyczne. Warszawa: C.H. Beck.
Platon. (2002). Sofista. W: Platon, Sofista, Polityk, przeł. W. Witwicki. Kęty: Antyk.
Platon. (1987). List 7. W: Platon, Listy, przeł. M. Maykowska. Warszawa: PWN.
Sharrock, G. (2000). Why students are nor (just) customers (and other reflections on Life After George). Journal of Higher Education Policy and Management, vol. 22, no. 2.
Tyszka, T. (1999). Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji. Gdańsk: GWP.
Copyright (c) 2016 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
