Rytuały rodzinne jako czynnik stałości i trwałości systemu rodzinnego w dynamicznie zmieniającym się świecie
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska fenomenu rytuału rodzinnego w perspektywie jego funkcji oraz znaczenia dla życia rodziny i jej trwałości.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Prezentowany problem badawczy odnosi się do odpowiedzi na pytania: Czym są rytuały rodzinne? Jakie jest ich znaczenie dla życia rodzinnego i jego jakości w perspektywie stałości i trwałości? Zastosowano metodę analityczno‑syntetyczną literatury przedmiotu.
PROCES WYWODU: Odwołując się do interdyscyplinarnych opracowań naukowych, dokonano analizy rytuału i rytuału rodzinnego z uwzględnieniem szerszej kategorii pojęciowej – tradycji. Wskazano też na fundamentalne funkcje celebrowania rytuału w rodzinie i korzyści, jakie można czerpać z tych wydarzeń w wymiarze jednostkowym i rodzinnym.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pielęgnowanie rytuałów rodzinnych (bez deformacji bogactwa i wymowy rytuału) przyczynia się do harmonijności i zintegrowania systemu rodzinnego, kształtowania podmiotowych relacji i bliskich więzi małżeńsko‑rodzinnych, występowania elementów stałości, wierności i konsekwencji oraz reguł porządkujących funkcjonowanie rodziny. Rytuały rodzinne mogą zatem odgrywać rolę specyficznych niezmienników w zmiennym świecie oraz czynników więziotwórczych i integracyjnych rodziny.
WNIOSKI, INNOWACJE REKOMENDACJE: Cechą konstytutywną współczesności jest dynamiczna zmiana, która wpływa na życie człowieka, wywołując nowe zagrożenia i szanse. Wskazuje się na wzrastający rozpad rodziny oraz osłabienie relacji rodzinnych. W dobie wszechobecnej konsumpcji i cyfrowo‑informacyjnej rewolucji rytuały rodzinne mogą stanowić swoiste remedium na zachowanie bliskich więzi w rodzinie, a przez to jej stałości i trwałości. Potrzebna jest w tym zakresie edukacja wszystkich pokoleń oraz promocja rytuałów rodzinnych i ich wartościowego celebrowania (działalność profilaktyczna), a także naukowa eksploracja tego pola problemowego.
Bibliografia
Błasiak, A i Chmura, A. (2017). Codzienność życia rodziny jako przestrzeń wychowania. Wybrane teoretyczne aspekty. W: A. Walulik i J. Mółka (red.), Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna. Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie.
Braun-Gałkowska, M. (2008). Psychologia domowa. Lublin: Wydawnictwo KUL.
De Saint-Exupery, A. (1993). Mały Książe. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Eliade, M. (1997). Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Kraków: Znak.
Farnicka, M. i Liberska, H. (2013). Wizja własnego życia i rytuały rodzinne wskazywane jako życiowe źródła wsparcia. Rocznik Lubuski, Tom 39, cz. 2, 215-225.
Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. Gdańsk: GWP.
Szacki, J. (2011). Tradycja. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Tymochowicz, M. (2013/2014). Rola tradycyjnych obrzędów przejścia w podtrzymywaniu więzi rodzinnych i społecznych (na przykładach z obszaru woj. lubelskiego). Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego, Tom V, 188-211.
Wilk, J. (2002). Pedagogika rodziny. Lublin: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska.
Zagórska, W. i Lipska, A. (2013). „Tak kiedyś zostało ustalone”. Rytuały rodzinne z perspektywy autobiograficznej młodych dorosłych. Psychologia Wychowawcza, nr 4, 117-137.
Zagórska, W. i Lipska, A. (2015). Rytuały rodzinne – koncepcje, badania, funkcje psychologiczne. Psychologia Rozwojowa, tom 20, nr 2, 11-25.
Zagórska, W. i Lipska, A. (2016). Pokochać tradycję i rytuały rodzinne, Fides Et Ratio, 211-223.
Copyright (c) 2019 Anna Błasiak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych: