Rytuały rodzinne jako czynnik stałości i trwałości systemu rodzinnego w dynamicznie zmieniającym się świecie

Słowa kluczowe: tradycja, rytuał, rytuał rodzinny, rodzina

Abstrakt

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska fenomenu rytuału rodzinnego w perspektywie jego funkcji oraz znaczenia dla życia rodziny i jej trwałości.

PROBLEM I METODY BADAWCZE: Prezentowany problem badawczy odnosi się do odpowiedzi na pytania: Czym są rytuały rodzinne? Jakie jest ich znaczenie dla życia rodzinnego i jego jakości w perspektywie stałości i trwałości? Zastosowano metodę analityczno‑syntetyczną literatury przedmiotu.

PROCES WYWODU: Odwołując się do interdyscyplinarnych opracowań naukowych, dokonano analizy rytuału i rytuału rodzinnego z uwzględnieniem szerszej kategorii pojęciowej – tradycji. Wskazano też na fundamentalne funkcje celebrowania rytuału w rodzinie i korzyści, jakie można czerpać z tych wydarzeń w wymiarze jednostkowym i rodzinnym.

WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pielęgnowanie rytuałów rodzinnych (bez deformacji bogactwa i wymowy rytuału) przyczynia się do harmonijności i zintegrowania systemu rodzinnego, kształtowania podmiotowych relacji i bliskich więzi małżeńsko‑rodzinnych, występowania elementów stałości, wierności i konsekwencji oraz reguł porządkujących funkcjonowanie rodziny. Rytuały rodzinne mogą zatem odgrywać rolę specyficznych niezmienników w zmiennym świecie oraz czynników więziotwórczych i integracyjnych rodziny.

WNIOSKI, INNOWACJE REKOMENDACJE: Cechą konstytutywną współczesności jest dynamiczna zmiana, która wpływa na życie człowieka, wywołując nowe zagrożenia i szanse. Wskazuje się na wzrastający rozpad rodziny oraz osłabienie relacji rodzinnych. W dobie wszechobecnej konsumpcji i cyfrowo‑informacyjnej rewolucji rytuały rodzinne mogą stanowić swoiste remedium na zachowanie bliskich więzi w rodzinie, a przez to jej stałości i trwałości. Potrzebna jest w tym zakresie edukacja wszystkich pokoleń oraz promocja rytuałów rodzinnych i ich wartościowego celebrowania (działalność profilaktyczna), a także naukowa eksploracja tego pola problemowego.

Bibliografia

Błasiak, A i Chmura, A. (2017). Codzienność życia rodziny jako przestrzeń wychowania. Wybrane teoretyczne aspekty. W: A. Walulik i J. Mółka (red.), Septuaginta pedagogiczno-katechetyczna. Kraków: Akademia Ignatianum w Krakowie.

Braun-Gałkowska, M. (2008). Psychologia domowa. Lublin: Wydawnictwo KUL.

De Saint-Exupery, A. (1993). Mały Książe. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Eliade, M. (1997). Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Kraków: Znak.

Farnicka, M. i Liberska, H. (2013). Wizja własnego życia i rytuały rodzinne wskazywane jako życiowe źródła wsparcia. Rocznik Lubuski, Tom 39, cz. 2, 215-225.

Maisonneuve, J. (1995). Rytuały dawne i współczesne. Gdańsk: GWP.

Szacki, J. (2011). Tradycja. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Tymochowicz, M. (2013/2014). Rola tradycyjnych obrzędów przejścia w podtrzymywaniu więzi rodzinnych i społecznych (na przykładach z obszaru woj. lubelskiego). Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego, Tom V, 188-211.

Wilk, J. (2002). Pedagogika rodziny. Lublin: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska.

Zagórska, W. i Lipska, A. (2013). „Tak kiedyś zostało ustalone”. Rytuały rodzinne z perspektywy autobiograficznej młodych dorosłych. Psychologia Wychowawcza, nr 4, 117-137.

Zagórska, W. i Lipska, A. (2015). Rytuały rodzinne – koncepcje, badania, funkcje psychologiczne. Psychologia Rozwojowa, tom 20, nr 2, 11-25.

Zagórska, W. i Lipska, A. (2016). Pokochać tradycję i rytuały rodzinne, Fides Et Ratio, 211-223.

Opublikowane
2019-12-30
Jak cytować
Błasiak, A. (2019). Rytuały rodzinne jako czynnik stałości i trwałości systemu rodzinnego w dynamicznie zmieniającym się świecie . Horyzonty Wychowania, 18(48), 43-51. https://doi.org/10.35765/HW.2019.1848.04
Dział
Artykuły tematyczne