The Finnish Model of Inclusive Education – an Unmatched Ideal or a Viable Model of Good Practice?
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Prezentowane badania miały na celu poznanie opinii polskich nauczycieli na temat uznawanego powszechnie za wzorcowy fińskiego modelu edukacji i możliwości wdrożenia jego założeń do systemu polskiego w perspektywie idei edukacji włączającej.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Badanie koncentrowało się wokół trzech głównych problemów: Jakie znaczenie dla jakości edukacji włączającej mają czynniki charakteryzujące fiński system edukacji? Jakie czynniki chrakteryzujące fiński system edukacji funkcjonują w systemie polskim? Jakie czynniki charakteryzujące system fiński warto implementować do polskiego systemu edukacji? W badaniu wzięło udział 258 polskich nauczycieli. Zastosowano podejście ilościowe, wykorzystujące metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankiety oraz kwestionariusz ankiety w opracowaniu własnym.
PROCES WYWODU: Podstawę dla analizy barier edukacji włączającej, na które wskazują wyniki prowadzonych w ostatnich latach badań, jak również zmian koniecznych dla poprawy efektywności polskiego systemu edukacji, stanowiła charakterystyka systemu fińskiego i właściwych dla niego rozwiązań.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Badania ujawniają, że kluczowe obszary wymagające zmiany to według respondentów: przygotowanie zawodowe nauczycieli, działania na rzecz podniesienia prestiżu zawodu nauczyciela oraz poprawa warunków pracy, w tym związanych z klimatem szkoły.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Fiński system edukacji jest nie tylko skuteczny, ale także nastawiony na włączanie wszystkich uczniów. Dlatego rozwiązania proponowane w systemie fińskim mogą służyć jako wzór dla polskich nauczycieli oraz dla polityków, określających rolę i kształt edukacji, która coraz bardziej otwiera się na ideę włączania. Zaimplementowanie wniosków z badań może przyczynić się do poprawy polskiego systemu edukacji i sprzyjać jego inkluzyjności.
Bibliografia
Baran, J., Cierpiałowska, T., & Dyduch, E. (2021). Traditional teaching-learning process in the class of Polish school through lens of UDL approach. In A. Galkiene & O. Monkeviciene (Eds.), Improving inclusive education through universal design for learning (pp. 71–94). Springer.
Chrzanowska, I. (2019). Postawy wobec edukacji włączającej – jakie skutki? [Attitudes toward inclusive education – What effects?]. In I. Chrzanowska & G. Szumski (Eds.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole [Inclusive education in preschool and school] (pp. 44–53). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Chrzanowska, I. (2021). Kultura szkoły – wyzwanie dla włączającego kształcenia [School culture – A challenge for inclusive education]. Pedagogika Społeczna Nova, 1(2), 13–28. https://doi.org/10.14746/psn.2021.2.01
Czerepaniak-Walczak, M. (2020). Kultura szkoły, jej trwanie i zmiana. O sile oddziaływania „gramatyki szkoły” [School culture, its persistence and change. The power of “school grammar”]. Czas Kultury, 36(1), 13–20. https://czaskultury.pl/wp-content/uploads/woocommerce_uploads/2021/03/1320_MCzerepaniakWalczak
Czujko-Moszyk, E. (2018). Sukcesy fińskiego systemu edukacji, czyli dlaczego Finlandia szczyci się jednym z najlepszych systemów szkolnictwa na świecie – porównawcze studium przypadku [The successes of the Finnish education system, or why Finland boasts one of the besteducation systems in the world – A comparative case study]. Studia Edukacyjne, 48, 349–365. https://doi.org/10.14746/se.2018.48.23
Federick, A. (2020). Finland education system. International Journal of Science and Society, 2(2), 21–32. https://doi.org/10.54783/ijsoc.v2i2.88
Kanar, M. (2023). Podmiotowość relacji podstawą zmian we współczesnej szkole. [Student-centred relationships as a basis for change in the modern school]. Rocznik Lubuski, 49, 29–41. https://zbc.uz.zgora.pl/Content/79839/3_kanar.pdf
Kołodziejczyk, A. (2020). Gotowość nauczycieli do pracy w systemie edukacji włączającej [Teachers’ readiness to work in the inclusive education system]. Roczniki Pedagogiczne, 12(3/48), 125–142. https://doi.org/10.18290/rped20123-7
Krause, A. (2023). Edukacja włączająca w dyskursie hipokryzji [Inclusive education in the discourse of hypocrisy]. Studia z Teorii Wychowania, 14(1/42), 85–101. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0016.3426
Kwieciński, Z. (2021). Edukacja wobec koniecznej zmiany [Education and the necessity for change]. In S. Kwiatkowski (Ed.), Współczesne problemy pedagogiki. W kierunku integracji teorii z praktyką [Contemporary problems of pedagogy. Towards integrating theory with practice] (pp. 44–59). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Kyrö-Ämmälä, O., Lakkala, S.P., & Turunen, T.A. (2017). Inclusive classroom: Teacher–student relationships. In J. Mena, A. García-Valcárcel, F.J. García-Peñalvo & M.M. Del Pozo (Eds.), Search and research: Teacher education for contemporary contexts (pp. 669–677). Ediciones Universidad de Salamanca.
Laari, A., Lakkala, S., & Uusiautt, S. (2021). For the whole grade’s common good and based on the student’s own current situation: Differentiated teaching and the choice of methods among Finnish teachers. Early Child Development and Care, 191(4), 598–611. https://doi.org/10.1080/03004430.2019.1633314
Niemi, H., Toom, A., & Kallioniemi, A. (2012). Miracle of education: The principles and practices of teaching and learning in Finnish schools. Sense Publishers.
OECD. (2023). PISA 2022 results. Vol. 1: The state of learning and equity in education. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/53f23881-en
Podgórska-Jachnik, D. (2021). Raport merytoryczny. Edukacja włączająca – bilans otwarcia 2020 [Substantive report. Inclusive education – Opening balance 2020]. Ośrodek Rozwoju Edukacji. https://ore.edu.pl/2021/10/raport-edukacja-wlaczajaca-w-polsce/
Skibska, J. (2021). Postawy (przekonania) nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej wobec edukacji inkluzyjnej – struktura badanego zjawiska. [Attitudes (beliefs) of early school education teachers towards inclusive education – structure of the researched phenomenon]. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 41, 132–147.
Szumski, G. (2019). Koncepcja edukacji włączającej [The concept of inclusive education]. In I. Chrzanowska & G. Szumski (Eds.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole [Inclusive education in preschool and school] (pp. 14–25). Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Toom, A., Kynäslahti, H., Krokfors, I., Jyrhämä, R., Byman, R., Stenberg, K., Maaranen, K., & Kansanen, P. (2010). Experiences of a research-based approach to teacher education: suggestions for future policies. European Journal of Education, 45(2), Part II, 331–343. https://www.jstor.org/stable/40664668
UNESCO. (2020). Global education monitoring report 2020: Inclusion and education: All means all. https://www.unesco.org/gem-report/en/inclusion
Zamkowska, A. (2017). Kultura szkoły włączającej uczniów z niepełnosprawnościami [The culture of inclusive schools for students with disabilities]. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 36(2), 33–43. https://doi.org/10.17951/lrp.2017.36.2.33
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
