Pedagogia towarzyszenia i miłosierdzia jako wyjście na peryferia i dążenie do inkluzji – o interpretacji dynamiki i napięć pedagogii ignacjańskiej papieża Franciszka w nieprzejrzystym świecie
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Rekonstrukcja i analiza idei i pojęć pedagogii towarzyszenia i miłosierdzia – jako interpretacji pedagogii ignacjańskiej rozwijanej przez papieża Franciszka – mają przyczynić się do lepszego jej rozumienia.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Rekonstrukcja i analiza (jako sposób postępowania badawczego) służą rozpatrzeniu źródeł i interpretacji analizowanych pedagogii.
PROCES WYWODU: Postępując m.in. wedle postulatów ustawicznych poszukiwań intelektualnych rozeznaje się założenia (także milczące tło) pedagogii.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przybliżenie sensu idei i pojęć pedagogii towarzyszenia i miłosierdzia.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zachęcenie pedagogów do wnikliwego i krytycznego zapoznania się z interpretacjami pedagogii ignacjańskiej.
Bibliografia
Adamczyk, T. (2020). Autentyczność i duchowość. Księża w opinii polskiej młodzieży. Analiza socjologiczna. Towarzystwo Naukowe KUL.
Ambrogetti, F. i Rubin S. (2013). Jezuita. Papież Franciszek. Wywiad rzeka z Jorge Bergoglio (A. Fijałkowska-Żydok, tłum.). Dom Wydawniczy „Rafael”.
Błasiak, A. (2016). Kultura duchowa rodziny – wybrane aspekty. W: A. Królikowska, M. Łątkowski i B. Topij-Stempińska (red.), Dzieło chwali Mistrza. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Irenie Popiołek z okazji 50-lecia pracy artystycznej oraz pracy pedagogicznej(s. 303-315). Akademia Ignatianum w Krakowie.
Borghesi, M. (2017, 10 listopada). Franciszek ujawnia źródła swej intelektualnej inspiracji. Radio Watykańskie https://www.gosc.pl/doc/4304515.Franciszek-ujawnia-zrodla-swej-intelektualnej-inspiracji
Borghesi, M. (2018). Jorge Mario Bergoglio. Biografia intelektualna. Bratni Zew.
Charchuła, J. (2018). Społeczny kontekst wychowania w teorii José Ortegi y Gasseta. W: K. Duraj-
-Nowakowa, J. Charchuła i E. Sowa-Behtane (red.), Animacja synergiczności działań edukacyjno-prospołecznych wobec wyzwań współczesności (s. 185-198). Akademia Ignatianum w Krakowie.
Dancák, P. (2017). The Ethos of Education and the Ethos of Christianity. Ecumeny and Law 5, 45-56.
Dancák, P. (2019a), Całościowe rozumienie człowieka versus dehumanizacja w komunikacji papieża Franciszka. W: W. Misztal, R. Nęcek i M. Radej (red.), Papież Franciszek i współczesność: z refleksji nad fenomenem komunikowania się (s. 101-120). Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe.
Dancák, P. (2019b), Człowiek – wolność – dobro – prawda jako horyzont myślenia o wychowaniu w filozofii Józefa Tischnera. Polska Myśl Pedagogiczna, 5, 109-122.
Donati, P. i Archer, M.S. (2015). The Relational Subject. Cambridge University Press.
Dybowska, E. (2013). Wychowawca w pedagogice ignacjańskiej. Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
Dybowska, E. (2014). Towarzyszenie wychowawcze według pedagogiki ignacjańskiej, Teologia i Moralność, 9(16), 81-93.
Dziaczkowska, L. (2012). Czyn jako zasada organizująca rozumienie kategorii podmiotu i podmiotowości w pedagogice. Roczniki Pedagogiczne, 4(40), 5-19.
Franciszek. (2013). Adhortacja apostolska Evangelii gaudium. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/
Franciszek. (2013, 25 września). Wywiad z papieżem Franciszkiem: Antonio Spadaro SJ („La Civiltà Cattolica”) (J. Siepsiak SJ, K. Nowak SJ i A.P. Bieś SJ, tłum.). Jezuici. http://jezuici.pl/serce-wielkie-i-otwarte-na-boga/
Franciszek. (2014, 10 maja). Edukacja nie może być neutralna. Wiara. http://papiez.wiara.pl/ doc/1996351.Edukacja-nie-moze-byc-neutralna
Franciszek. (2015, 12 listopada). Papież do absolwentów szkół jezuickich: trwajcie wnapięciu! Radio Vaticana. http://pl.radiovaticana.va/news/2015/11/12/
Franciszek. [Papa Francesco] (2016, 12 listopada). Udienza Giubilare Misericordia e Inclusione. https://w2.vatican.va/content/francesco/it/audiences/2016/documents/papa-francesco_20161112_udienza-giubilare.html
Franciszek. (2018, 7 września). Nowy wywiad z papieżem Franciszkiem. Gość Niedzielny. https:// www.gosc.pl/doc/5008163.Nowy-wywiad-z-papiezem-Franciszkiem
Franciszek. (2019, 16 marca). Bożek pieniądza czyni społeczeństwo nieludzkim i niesprawiedliwym. Gość Niedzielny. https://www.gosc.pl/doc/5397256. Papiez-Bozek-pieniadza-czyni-spoleczenstwo-nieludzkim-i
Frejusz, K. (2021). Implikacje ignacjańskiego praesupponendum w dialogu wychowawczym. Horyzonty Wychowania, 20(56), 23-33.
Gajdzica, Z. (2016), Pogranicza, peryferia i centra włączania ucznia z niepełnosprawnością w klasie ogólnodostępnej. Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych, 22, 89-98.
Gajdzica, Z. (2019). Zasady organizacji kształcenia w edukacjach inkluzyjnych uczniów z niepełnosprawnością. Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 33, 26-39.
Gajdzica, Z. (2020). Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w szkole ogólnodostępnej.
Nauczyciele o (nie)zmienianej sytuacji szkolnej w kontekście kultury szkoły inkluzyjnej. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gumuła, W. (2015a). Moralność w czasach finansjalizacji. W: J. Mariański (red.), Leksykon socjologii moralności: podstawy – teorie – badania – perspektywy (s. 457-464). Zakład Wydawniczy NOMOS.
Gumuła, W., (2015b). Zjawisko finansjalizacji. Znak, 721, 13-19.
Ivereigh, A. (2016). Zmiana środka ciężkości. Jacek Borkowicz. Rozmowa z Austenem Ivereigh’em, autorem książki „Prorok. Biografia Franciszka, papieża radykalnego”. https://www.przewodnik katolicki.pl/Archiwum/2016
Kijas, Z.J. OFMConv, (2013). Papież Franciszek i nasze marzenia o Kościele. Wydawnictwo WAM.
Kiejkowski, P. (2021). Człowiek ośmiu błogosławieństw według papieża Franciszka. Teologia i Moralność, 16(29), 205-217.
Kojs, W. (2005). Przyczynek do rozważań nad programem rozwoju zawodowego nauczyciela. W: H. Moroz (red.), Rozwój zawodowy nauczyciela (s. 139-150). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kojs, W. (2009). Modalne aspekty edukacji i pedagogiki. Chowanna, 52(65), 23-38.
Kojs, W. (2017). Nauczanie uczenia się – węzłowy problem edukacji i pedagogiki (z myślą o edukacji jutra...). W: A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Wartości – Wychowanie – Kształcenie (s. 125-140). Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.
Kostkiewicz, J. (2016). Pedagogika ogólna jako nauka w rękopisach z oflagu Andrzeja Niesiołowskiego. Studia z Teorii Wychowania, 1(14), 91-111.
Kozubek, M.T. (2020). Inkluzja w ujęciu Papieża Franciszka inspiracją dla edukacji włączającej. Rozprawy Społeczne, 14(4), 18-33.
Kroczek, P. (2015). Encyklika Franciszka Laudato si’ w perspektywie prawnej. Studia Oecumenica15, 55-68.
Lekka-Kowalik, A., Godność podmiotów edukacji. W: K. Chałas i A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 383‑387). Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne POLWEN.
Luciani, R. (2016). El papa Francisco y la teología del pueblo [Papież Franciszek i teologia ludu]. PPC; https://es.ppc-editorial.com/libro/el-papa-francisco-y-la-teologia-del-pueblo
Marek, Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia. Perspektywa tradycji ignacjańskiej. Akademia Ignatianum w Krakowie.
Marek, Z. (2021). Pedagogia i pedagogika ignacjańska (jezuicka). Horyzonty Wychowania, 20(56), 11-21.
Marek, Z. i Walulik, A. (2017). Pedagogika katolicka w perspektywie pedagogiki transcendentnej. Horyzonty Wychowania, 16(38), 125-141.
Mariański, J. (2016). Megatrendy religijne w społeczeństwach ponowoczesnych. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Mariański, J. (2017). Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Mariański, J. (2018). Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988‑1998‑2005‑2017. Wydawnictwo Adam Marszałek.
Mariański, J. (2021). Godność ludzka w narracji społecznej. Studium socjopedagogiczne. Wydawnictwo KUL.
Miąso, J. (2021). Fenomen relacji międzyludzkich Papieża Franciszka. Bonus Liber.
Niesiołowski, A. (2017). Zarys pedagogiki ogólnej. Rękopisy z oflagu, odczytanie i oprac. J. Kostkiewicz. Wyd. UJ.
Nikitorowicz, J. (2015). Edukacja międzykulturowa wobec mitotwórczej apologetyki w kształtujących się społeczeństwach wielokulturowych. W: A. Komorowska-Zielony i T. Szkudlarek (red.),Różnice, edukacja, inkluzja (s. 147-160). Wyd. UG.
Nowak, M. (2004). Autonomia osoby a wychowanie religijne. Paedagogia Christiana, 1(13), 9‑31.
Nowak, M. (2013). Tożsamość pedagogiki chrześcijańskiej, Paedagogia Christiana, 1(31), 25‑44.
Olbrycht, K. (2019). Edukacja kulturalna jako edukacja do wzrastania w człowieczeństwie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Orzeł, T. (2018). Główne cechy języka papieża Franciszka na podstawie analizy jego wystąpień podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. Kultura – Media – Teologia, 33, 78‑98.
Pietrzak, A. (2006). Opcja na rzecz ubogich w Kościele katolickim w Ameryce Łacińskiej. W: M.F. Gawrycki (red.), Ameryka Łacińska wobec wyzwań globalizacji (s. 325-338). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pietrzak, A. (2010). Ameryka Łacińska u progu XXI w. według Alberta Methola Ferrégo. W: K. Krzywicka i J. Kaczyńska (red.), Oblicza Ameryki Łacińskiej (s. 13-23). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Pietrzak, A. (2014). Kościół ubogich i dla ubogich papieża Franciszka odpowiedzią na współczesne wyzwania duchowe i społeczne. W: J. Blicharz, L. Klata-Wertelecka i E. Rutkowska-Tomaszewska (red.), Ubóstwo w Polsce (s. 31-38). E-Wydawnictwo: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pietrzak, A. (2016). Rozmawia R. Pastwa, (2016, 17 grudnia). Franciszek to wielki teolog i wyjątkowy papież. Gość Niedzielny. http://lublin.gosc.pl/doc/3604770.Franciszek-to-wielki -teolog-i-wyjatkowy-papiez
Pietrzak, A. (2017). Katolicyzm: pożegnanie z europocentryzmem? W: S. Pawłowski, i S.J. Żurek (red.), Lublin. Miasto zgody religijnej. Ekumenizm w historii, teologii, kulturze (s. 149-159). Towarzystwo Naukowe KUL.
Pietrzak, A. (2019). Modele ewangelizacji kultur i inkulturacji wiary w teologii latynoamerykańskiej. Wydawnictwo KUL.
Pietrzak, A. (2020). O apologię papieża Franciszka: ucznia i misjonarza Jezusa Chrystusa. Rocznik Seminaryjny, 18-33.
Rembierz, M. (2014). Pedagogiczny potencjał i edukacyjne wyzwania krytycznej ekologii. O dwoistości pedagogiczno-ekologicznych tropów papieża Franciszka w kontekście pedagogicznego
przesłania Heleny Radlińskiej. Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, 9, 29-62.
Rembierz, M. (2016). Pedagogia miłosierdzie jako wyjście na aksjologiczne pogranicza i egzystencjalne peryferia – wyzwania dla myśli religijnej i refleksji pedagogicznej. O uczeniu się i nauczaniu papieża Franciszka. W: L. Pawelski (red.), Paideia – drogą do uniwersalizmu w wychowaniu. Księga dedykowana pamięci Profesora Kazimierza Denka Honorowego Prezesa Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Twórczych (s. 233-274). Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Twórczych.
Rembierz, M. (2018). Edukacja międzykulturowa jako ćwiczenie duchowe. Pedagogiczne wymiary kształtowania kultury duchowej i rozumienia wartości ponadkulturowych w kontekście zróżnicowania religijnego i pluralizmu światopoglądowego. Edukacja Międzykulturowa, 9, 90-130.
Rembierz, M. (2021a). Bezgraniczność głupoty i granice mądrości. Na rozdrożach sokratejskiej pedagogii niewiedzy. Ethos, 1, 243-273.
Rembierz, M. (2021b). Osoba i jednostka. W: P. Świercz (red.), Etyka polityczna (s. 125-145). Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Rembierz, M. (2021c). Transformations of the Intercultural Education - Pedagogical Explorations on the Borderlands. Transformacje. Pismo Interdyscyplinarne, 4(111), 154-187.
Różańska, A. (2017). Międzykulturowe konteksty edukacji religijnej – problem otwartej tożsamości religijnej. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 36(3), 49-59.
Rynio, A. (2019). Pilna potrzeba refleksji nad samoświadomością, podmiotowością i wychowaniem godnym osoby. Roczniki Pedagogiczne, 11, 33-49.
Ryś, G. (2015). Skandal miłosierdzia. Wydawnictwo WAM.
Skalski, J., Wilczyński, P. i Żyła M. (2016, 1 sierpnia). Papież bez wad serca. Tygodnik Powszechny. https://www.tygodnikpowszechny.pl/papiez-bez-wad-serca-34894
Stróżewski, W. (2002). Dojrzewamy do powtórki – z ks. Adamem Bonieckim, ks. biskupem Kazimierzem Nyczem, prof. Pawłem Śpiewakiem i prof. Władysławem Stróżewskim rozmawiają Michał Okoński i Marek Zając. Tygodnik Powszechny, 35(2773).
Szczepański, J. (1995). Wizje naszego życia. Wydawnictwa Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji.
Sztompka, P. (2018). Autentyczność przekazu w komunikacji międzyludzkiej. Sekret papieża Franciszka. W: W. Misztal, R. Nęcek i M. Radej (red.), Papież Franciszek i współczesność: z refleksji nad fenomenem komunikowania się (s. 59-70). Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie.
Śliwerski, B. (2010). Teoretyczne i empiryczne podstawy samowychowania. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Śliwerski, B. (2013, 15 marca). Pedagogika ignacjańska. http://sliwerski-pedagog.blogspot. com/2013/03/pedagogika-ignacjanska.html
Śliwerski, B. (2017). Paradygmaty współczesnej pedagogiki jedności w Polsce. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(25), 39-58.
Wielecki, K. (2016). Racjonalność instrumentalna i paradygmat technokratyczny z perspektywy encykliki Laudato si’. W: A. Wysocki (red.), Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’ (s. 21-44). Wydawnictwo UKSW.
Wierzbicki, A.M. (2018). Kruche dziedzictwo. Jan Paweł II od nowa. Więź.
Wierzbicki, A. i Kleczka K. (2021). Bóg nie wyklucza. Rozmowy o państwie, Kościele i godności człowieka. Wydawnictwo WAM.
Copyright (c) 2022 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
