Cielesność i tożsamość podmiotu
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest syntetyczny opis cielesności („w tym” ciała) i jej związku z tożsamością podmiotu jako „jeszcze inaczej” pomyślanego podmiotu we współczesnym dyskursie humanistyczno-społecznym.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główną problematykę artykułu wyraża pytanie: jaki jest związek między cielesnością i tożsamością podmiotu? Aby móc generować odpowiedź na to pytanie, uprzednim wobec niego stało się pytanie: jakie są nadawane znaczenia ciału i cielesności we współczesnym dyskursie humanistyczno-społecznym? Po uprzedniej jakościowej analizie treści wybranej przedmiotowej literatury w artykule zastosowano zasadę jej kadrowania badawczego. W poszczególnych jego częściach zostały zaprezentowane najważniejsze wątki narracji o ciele, cielesności i tożsamości podmiotu.
PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się od zaprezentowania obecności kategorii/pojęcia ciała i terminu „ciało” we współczesnych dyskursach humanistyczno-społecznych. Jest to przyczynek/ pretekst, ale przede wszystkim podstawa do podjęcia rozważań o niemożności oddzielenia ciała od cielesności i vice versa. Rozważania te prowadzą do odsłonięcia cielesności (zatem i ciała, choć w artykule nie są podejmowane wątki o posiadaniu ciała, bycia w ciele, bycia poza ciałem) jako źródła i osnowy tożsamości podmiotu.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Na kanwie jakościowej analizy treści wybranej literatury przedmiotowej została zaprezentowana konceptualizacja cielesności jako źródła i osnowy tożsamości podmiotu.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wychodząc z założenia, że w myśleniu o podmiocie i jego tożsamości cielesność i jej konceptualizacje stanowią ich ramy, ważnym okazuje się to, jakie one są i jakie mogą być inne, także inne od konceptualizacji zaprezentowanej w artykule, oraz jak przedstawia się podmiot i jego tożsamość w ich pryzmacie.
Bibliografia
Adolphi, R. (2015). Ciało wkracza na scenę. O wypartym doświadczeniu i metaforyce cielesności. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 4(2), 122-142.
Barbaras, R. (2008). Introduction à la phénoménologie de la vie. Librairie Philosophique J. Vrin.
Barbaras, R. (2017). Trzy znaczenia pojęcia „żywe ciało” (J. Migasiński, tłum.). W: J. Migasiński i M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii (s. 80-96). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Bauby, J.-D. (2013). Skafander i motyl (K. Rutkowski, tłum.). Słowo/Obraz Terytoria.
Boehm, G. (2014). O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów (M. Łukasiewicz iA. Pieczyńska-Sulik, tłum.). Universitas.
Depraz, N. (2006). Comprendre la phénomenologie. Une pratique concrète. Armand Colin.
Depraz, N. (2017). Transcendentalna empiryczność fenomenologii (A. Dwulit, tłum). W: J. Migasiński i M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii (s. 97-130). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gallagher, S. i Zahavi, D. (2015). Fenomenologiczny umysł (M. Pokropski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heidegger, M. (2020). Źródło dzieła sztuki (B. Jasiński, tłum.). Wydawnictwo Ethos.
Jullien, F. (2009). Les transformations silencieuses. Éditions Grasset et Fasquelle.
Jullien, F. (2017). Une seconde vie. Commencer véritablement d’exister. Éditions Grasset et Fasquelle.
Lyotard, J.-F. (1998). Postmodernizm dla dzieci. Korespondencja 1982-1985 (J. Migasiński, tłum.). Fundacja Aletheia.
Łebkowska, A. (2019). Somatopoetyka – afekty – wyobrażenia. Literatura XX i XXI wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Łeńska-Bąk, K. i Sztandara, M. (red.). (2008). Doświadczane, opisywane, symboliczne. Ciało w dyskursach kulturowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Merleau-Ponty, M. (1996). Widzialne i niewidzialne (M. Kowalska, J. Migasiński, R. Lis i I. Lorenc, tłum.). Fundacja Aletheia.
Merleau-Ponty, M. (2001). Fenomenologia percepcji (M. Kowalska i J. Migasiński, tłum.). Fundacja Aletheia.
Migasiński, J. (2017). Wprowadzenie. W: J. Migasiński i M. Pokropski (red.), Główne problemy współczesnej fenomenologii (s. 25-43). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Nancy, J.-L. (1992). Corpus. Métailité.
Ricoeur, P. (2005). O sobie samym jako innym (B. Chełstowski, tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schmitz, H. (2001). Ciałosfera, przestrzeń i uczucia (B. Andrzejewski, tłum.). Oficyna Wydawnicza Garmond.
Schmitz, H. (2015). Nowa fenomenologia. Krótkie wprowadzenie (A. Przyłębski, tłum.). Fundacja Aletheia.
Shusterman, R. (2016). Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki (W. Małecki i S. Stankiewicz, tłum.). Universitas.
Szkudlarek, T. (2012). Tożsamość. W: M. Cackowska, L. Kopciewicz, M. Patalon, P. Stańczyk, K. Starego i T. Szkudlarek, Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury (s. 303-356). Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Szpakowska, M. (red.). (2008). Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Walczak, A. (2021a). Ciało i cielesność – ku doświadcze(a)niu egzystencjalnemu. Humaniora, 35(3), 13-29.
Walczak, A. (2021b). (Re)conceptualizing difference in the context of the acting subject’s identity. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 13(2), 88-108
Copyright (c) 2023 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
