The Role of the Father in the Formation of a Child’s Moral Intelligence
Abstrakt
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie zagadnienia inteligencji moralnej oraz ukazanie roli kształtowania jej przez ojców u dzieci w okresie dzieciństwa. W artykule omówiono koncepcje inteligencji moralnej, zaprezentowano jej znaczenie w procesie wychowania. Scharakteryzowano również specyfikę rozwoju i funkcjonowania dzieci w okresie dzieciństwa, uwzględniając także ich funkcjonowanie moralne oraz przedstawiono rolę ojca w rozwijaniu inteligencji moralnej u najmłodszych.
PROBELM I METODY BADAWCZE: W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywa ojciec w rozwijaniu inteligencji moralnej dziecka. Podstawową metodą, jaką zastosowano, aby uzyskać odpowiedź na tak postawione pytanie, była analiza literatury przedmiotu i prowadzonych dotychczas badań nad inteligencją moralną.
PROCES WYWODU: Realizacja celu i odpowiedź na pytanie problemowe została nakreślona w wywodzie, który składa się z wprowadzenia w analizowane zagadnienie, omówienia rozwoju dzieci w okresie dzieciństwa, ukazania roli ojca i jego znaczenia w kształtowaniu inteligencji moralnej.
WYNIKI I ANALIZY NAUKOWEJ: Na podstawie analizy przedstawionego materiału badawczego można zauważyć, że ojcowie odgrywają ważną rolę w kształtowaniu inteligencji moralnej swojego potomstwa. Wprowadzają dzieci w świat wartości, zasad moralnych i pełnią ważą funkcję w rozwijaniu zachowań prospołecznych.
WNIOSKI, REKOMENDACJE I APLIKACYJNE ZNACZENIE WPŁYWU BADAŃ: Zaangażowanie ojców w wychowanie, jak wynika z przeprowadzonych analiz, może stanowić fundament rozwijania właściwych postaw moralnych i wartości u najmłodszych. Współcześnie w obliczu postępującego kryzysu moralnego, eskalacji agresji niezwykle ważne jest rozwijanie inteligencji moralnej. Demonstracje zachowań prospołecznych przez ojców, zaangażowanie w działania i rozmowy z dziećmi mogą przyczyniać się do uwrażliwiania najmłodszych na potrzeby innych oraz stać się cennym źródłem wiedzy o zasadach i wartościach moralnych.
Bibliografia
Anggraini, V., Priyanto, A., & Yulsyofriend, Y. (2022, June). Fathers’ role in developing child emotional development. In 6th International Conference of Early Childhood Education (ICECE‑6 2021) (pp. 130–134). Atlantis Press.
Augustyn, J. (1999). Ojcostwo. Aspekty pedagogiczne i duchowe [Fatherhood: Pedagogical and spiritual aspects]. Wydawnictwo WAM.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Bjelajac, Ž. (2017). Bezbednosna kultura –Umeće življenja [Security Culture – Art of Living]. Pravnifakultet za privredu i pravosuđe.
Brantasari, M. (2021). Peran pengasuhan ayah terhadap perilaku empati anak usia dini. Jurnal Pendas Mahakam, 6(2), 70–77. https://doi.org/10.24903/pm.v6i2.861
Borba, M. (2001). Building moral intelligence: The seven essential virtues that teach kids to do the right thing. Jossey-Bass.
Chan, K.W.C. (2023). The relevance and benefits of moral intelligence to servant leadership. Servant Leadership: Theory & Practice, 10(1), 39–50.
Clarken, R.H. (2009). Moral intelligence in the schools. Online Submission.
Dacka, M. (2022). Rola inteligencji moralnej w wychowaniu do wartości moralnych. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 17(4/67), 19–36. https://doi.org/10.35765/eetp.2022.1767.02
Dacka, M. (2024). Moral intelligence – theory and application in education. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 45(2). https://doi.org/10.21852/sem.1826
Dunfield, K.A., & Kuhlmeier, V.A. (2013). Classifying prosocial behavior: Children’s responses to instrumental need, emotional distress, and material desire. Child Development, 84(5), 1766–1776. https://doi.org/10.1111/cdev.12075
Dziewiecki, M. (2003, October 2003). Wrażliwość moralna [Moral sensibility]. OPOKA. https://opoka.org.pl/biblioteka/I/ID/md_0310_moralna
Enright, R.D., & North, J. (Eds.). (1998). Exploring forgiveness. University of Wisconsin Press.
Formoso, D., Gonzales, N.A., Barrera, M., Jr., & Dumka, L.E. (2007). Interparental relations, maternal employment, and fathering in Mexican American families. Journal of Marriage and Family, 69(1), 26–39. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2006.00341.x
Fromm, E. (1971). O sztuce miłości [On the art of love] (A. Bogdański, Trans.). Państwowy Instytut Wydawniczy.
Gejdoš, M., & Gozdek, M. (2017). Rola ojca w wychowaniu dziecka [The role of a father in raising a child]. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie.
Hamlin, J.K., Wynn, K., Bloom, P., & Mahajan, N. (2011). How infants and toddlers react to antisocial others. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 108(50), 19931–19936. https://doi.org/10.1073/pnas.1110306108
Killen, M., Elenbaas, L., & Rizzo, M.T. (2018). Young children’s ability to recognize and challenge unfair treatment of others in group contexts. Human Development, 61(4–5), 281–296. https://doi.org/10.1159/000492804
Kornas-Biela, D. (Ed.). (2010). Ojcostwo dzisiaj [Fatherhood today]. Fundacja Cyryla i Metodego – Inicjatywa Tato.Net.
Kozak, E. (2006). Ikona współczesnego ojcostwa [The Icon of Modern Fatherhood]. Edukacja i Dialog, 9,23–28.
Lennick, D., & Kiel, F. (2005). Moral intelligence: Enhancing business performance and leadership success. Pearson Education.
Liszkowski, U., Carpenter, M., Striano, T., & Tomasello, M. (2021). 12- and 18-month-olds point to provide information for others. Journal of Cognition and Development, 7(2), 173–187. https://doi.org/10.1207/s15327647jcd0702_2
Lobel, A., Engels, R.C., Stone, L.L., Burk, W.J., & Granic, I. (2017). Video gaming and children’spsychosocial wellbeing: A longitudinal study. Journal of Youth and Adolescence, 46(4), 884–897. https://doi.org/10.1007/s10964-017-0646-z
Meece, D., & Robinson, C.M. (2014). Father–child interaction: Associations with self-control and aggression among 4.5-year-olds. Early Child Development and Care, 184(5), 783–794. https://doi.org/10.1080/03004430.2013.818990
Meriem, C., Khaoula, M., Ghizlane, C., Asmaa, M.A., & Ahmed, A.O. (2020). Early childhood development (0–6 years old) from healthy to pathologic: A review of the literature. Open Journal of Medical Psychology, 9(3), 100–122. https://doi.org/10.4236/ojmp.2020.93009
Minczakiewicz, E.M., Grzyb, B., & Gajewski, Ł. (2003). Dziecko ryzyka a wychowanie [Child atrisk and upbringing]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Narvaez, D. (2010). The emotional foundations of high moral intelligence. New Directions for Child and Adolescent Development, 2010(129), 77–94. https://doi.org/10.1002/cd.276
Newton, E.K., Thompson, R.A., & Goodman, M. (2016). Individual differences in toddlers’ prosociality: Experiences in early relationships explain variability in prosocial behavior. Child Development, 87(6), 1715–1726. https://doi.org/10.1111/cdev.12631
Nugraha, D., Apriliya, S., & Veronicha, R.K. (2017). Kemampuan empati anak usia dini. Jurnal Paud Agapedia, 1(1), 30–39.https://doi.org/10.17509/jpa.v1i1.7158
Piaget, J. (1967). Rozwój ocen moralnych dziecka [Development of a child’s moral judgments](T. Kołakowska, Trans.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Piaget, J., & Inhelder, B. (1996). Psychologia dziecka [Child psychology] (Z. Zakrzewska, Trans.). Siedmioróg.
Pospiszyl, K. (1980). Ojciec a rozwój dziecka [Father and child development]. Wiedza Powszechna.
Sakinah, N. (2020). Pengaruh keterlibatan ayah dalam pengasuhan terhadap kecerdasan moral anak usia remaja awal. Fakultas Psikologi, Universitas Airlangga, Surabaya.
Salerni, N., & Caprin, C. (2022). Prosocial behaviour in preschools: Effects of early socialisation experience with peers. Frontiers in Psychology, 13, 1–10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.840080
Septiani, D., & Nasution, I.N. (2017). Peran keterlibatan ayah dalam pengasuhan bagi perkembangan kecerdasan moral anak. Jurnal Psikologi, 13(2),120–125.
Schmidt, M.F.H., Svetlova, M., Johe, J., & Tomasello, M. (2016). Children’s developing understanding of legitimate reasons for allocating resources unequally. Cognitive Development, 37, 42–52. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2015.11.001
Sloane, S., Baillargeon, R., & Premack, D. (2012). Do infants have a sense of fairness? Psychological Science, 23, 196–204. https://doi.org/10.1177/0956797611422072
Suska, A. (2022). Rola ojca w rozwoju i wychowaniu dziecka [The role of a father in the development and upbringing of a child]. Paidea, 4, 199–216.
Tomasello, M. (2014). The natural history of morality. Harvard University Press.
Uskul, A.K., & Over, H. (2017). Culture, social interdependence, and ostracism. Current Directions in Psychological Science, 26(4),371–376. https://doi.org/10.1177/0963721417699300
Warneken, F., & Tomasello, M. (2009). British Journal of Psychology, 100(3), 455–471. https://doi.org/10.1348/000712608X379061
Wörle, M., Paulus, M. (2019). Normative foundations of reciprocity in preschoolers.Journal of Experimental Child Psychology, 188, 104693. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2019.104693
Copyright (c) 2024 Horyzonty Wychowania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Uwagi dotyczące praw autorskich
Autorzy publikujący w tym czasopiśmie wyrażają zgodę na następując warunki:
- Autorzy zachowują prawa autorskie, przyznając czasopismu prawo do pierwszej publikacji swojego tekstu jednocześnie zarejestrowanego pod numerem licencji CC BY-ND, która pozwala innym na korzystanie z tego tekstu z uznaniem autorstwa tekstu oraz pierwotnej publikacji w tym czasopiśmie.
- Autorzy proszeni są o nawiązywanie odrębnych, dodatkowych porozumień wynikających z umowy, dotyczących dystrybucji opublikowanej w czasopiśmie wersji tekstu nie na prawach wyłączności (np. opublikowanie go w repozytorium instytucji lub w innym czasopiśmie), z potwierdzeniem pierwszej publikacji w tym czasopiśmie.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
