Rola systemu oświaty w kreowaniu warunków rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Polsce

Wojciech Popczyk

doi:10.17399/HW.2016.153406

Wojciech Popczyk Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania

DOI: https://doi.org/10.17399/HW.2016.153406

Słowa kluczowe: system oświaty, konkurencyjność gospodarki, gospodarka oparta na wiedzy, orientacja przedsiębiorcza,

Abstrakt

Cel naukowy: Celem artykułu jest analiza dwóch przypadków systemów edukacyjnych w Singapurze i w Finlandii, porównanie ich z systemem edukacji w Polsce, konfrontacja wyników analizy z wybranymi wskaźnikami pozycji konkurencyjnej gospodarek tych krajów.

Problem i metody badawcze: Autor formułuje następujący problem badawczy: jaki powinien być system oświaty, aby wspierał konkurencyjność gospodarki aspirującej do miana opartej na wiedzy? Autor stawia hipotezę, iż warunkiem kształtowania i powiększania orientacji przedsiębiorczej społeczeństwa polskiego oraz innych jego kompetencji niezbędnych w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy jest gruntowna przebudowa programowa edukacji podstawowej i gimnazjalnej na wzór rozwiązań wprowadzonych w Singapurze i Finlandii. Kształcenie krytycznego myślenia, umiejętności zadawania pytań i formułowania rozwiązań, kompetencji interpersonalnych i pracy zespołowej, wzbudzanie ciekawości i pasji u dzieci, wpajanie im wzorców zachowań innowacyjnych i przedsiębiorczych oraz indywidualizacja procesu kształcenia oparta na ich zainteresowaniach i zdolnościach na wczesnych etapach edukacji są uznawane za czynniki sukcesu społeczno-gospodarczego tych dwóch państw.Jako metody badawcze zastosowano analizę przypadków (case study) trzech wybranych systemów oświaty oraz analizę statystyk wielonarodowych charakteryzujących konkurencyjność poszczególnych gospodarek narodowych.

Proces wywodu: Nowa ekonomia XXI wieku oznacza reorientację współczesnej gospodarki polegającą na stopniowym przechodzeniu od gospodarki tradycyjnej do gospodarki opartej na wiedzy. Dotychczasowe konkurowanie państw, regionów i przedsiębiorstw na bazie ich zasobów materialnych ustępuje powoli miejsca konkurowaniu zasobami niematerialnymi, takimi jak: kapitał intelektualny, wiedza czy innowacyjne technologie. O możliwościach rozwoju w coraz większym stopniu będzie decydować potencjał intelektualny i społeczny. Warunkiem krytycznym w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy są kompetencje zawodowe pracowników, ich obycie w technologiach ICT, umiejętności komunikacyjno-lingwistyczne, obycie międzynarodowe a przede wszystkim silna orientacja przedsiębiorcza: skłonność do podejmowania ryzyka, innowacyjność, kreatywność i pasja – stanowiące kompetencje miękkie. Najlepszym środowiskiem regularnego i efektywnego kształtowania tego typu kompetencji jest szkoła podstawowa i ponadpodstawowa.

Wyniki analizy naukowej: Konkurencyjność polskiej gospodarki jest niska a polski system oświaty nastawiony na transfer werbalnych treści programowych nie kształci kompetencji kluczowych w nowej ekonomii XXI wieku.

Rekomendacje: Autor rekomenduje wprowadzenie zmian do systemu oświaty w Polsce na wzór sprawdzonych rozwiązań w Singapurze i Finlandii.

Bibliografia

Agency for Science,Technology and Research. (2013). National Survey of Research and Development in Singapore,

http://www.a-star.edu.sg/Portals/0/media/RnD_Survey/RnD_2013.pdf, [3.02.2016]

Berger, B. (red). (1994). Kultura przedsiębiorczości. Warszawa, Oficyna Literatów „Rój”.

CRiDO TAXAND. (2014). Raport o stanie patentowania w Polsce, http://taxand.pl/attachments/Book/Raport%20o%20stanie%20patentowania%20w%20Polsce%20Crido%20Taxand_2014.pdf ,[3.02.2016].

Drucker, P. F. (1993). Post-Capitalist Society. New York, Harper Business.

Nagórny, N. (2011). Rola polityki przemysłowej w strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski i Unii Europejskiej, Problemy regionalizmu i globalizacji. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 221, ss. 476-477.

Ng Pak Tee. (2004). Innovation and Enterprise in Singapore Schools, Educational Research for Policy and Practice 3, ss. 183–198.

OECD – Finland report. (2010). Finland:Slow and Steady Reform for Consistently High Results, http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/46581035.pdf, [3.02.2016].

OECD. (2013). Structural Policy. Country notes. Singapore, http://www.oecd.org/dev/asia-pacific/Singapore.pdf, [3.02.2016]

OECD Factbook. (2013). Economic, Environmental and Social Statistics. Expenditure on R&D, http://dx.doi.org/10.1787/factbook-2013-60-en [ 3.02.2016].

OECD, 2013. Science&Technology, http://www.oecd.org/std/08_Science_and_technology.pdf, [3.02.2016]

OECD. (2015). Science, Technology and Industry Scoreboard 2015 Innovation for growth, https://books.google.pl/books?id=9abGCgAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false, [3.02.2016].

Ohmae, K. (1990). The Borderless World. New York: HarperCollins.

PCT. (2015). Yearly Review, http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_901_2015.pdf, [3.02.2016].

PISA. (2016). http://www.bbc.com/news/business-26249042, https://pl.wikipedia.org/wiki/PISA_(badanie), http://www.telegraph.co.uk/education/leaguetables/10488555/OECD-education-report-subject-results-in-full.html, [3.02.2016].

Popczyk W. (2013). Przedsiębiorstwa rodzinne w otoczeniu globalnym. Analiza porównawcza ekspansji międzynarodowej firm rodzinnych i nierodzinnych z rynku NewConnect, Łódź, WUŁ.

Porter, M. (1998). The Competitive Advantage of Nations. New York, The Free Press.

Singapore Ministry of Education. (2010). Building a National Education System for the 21st century: The Singapore Experience, https://www.edu.gov.on.ca/bb4e/Singapore_CaseStudy2010.pdf [3.02.2016].

Singapore Ministry of Education. (2016). https://www.moe.gov.sg/education/primary/, [3.02.2016].

UNESCO. (2015). EFA National Review Finland, http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002299/229932E.pdf, [3.02.2016].

WEF. (2015). Competitiveness rankings, http://reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2015-2016/competitiveness-rankings/, [3.02.2016].